De geschiedenis van de prefab badkamer

Foto: Ontwerptekening van de ‘Dymaxion prefab badkamer’ | door R. Buckminster Fuller

Waar het ooit begon met een ‘bizarre uitvinding’, is het nu een erkende vervanging van de traditionele bouwmethode. Inmiddels mag ook de ‘niche sector’ van de prefab badkamer zich een heuse miljardenindustrie noemen. Hoewel de prefab badkamer pas recent in opmars lijkt te zijn, gaat de geschiedenis van het product bijna een eeuw terug. We nemen je mee in het verhaal van de prefab badkamer en waar het allemaal begon.

In 1927 stond de befaamde architect Richard Buckminster Fuller op het punt om een einde aan zijn leven te maken, maar iets hield hem die dag tegen. Een stem in hem zei dat hij zijn intellect moest inzetten ten goede van de mensheid. Die dag besloot hij daarom zijn leven een andere draai te geven. Na jarenlang technische problemen te hebben opgelost, besloot hij zich vanaf dat moment te wijden aan het verbeteren van het alledaagse woon- en leefgenot.

Dit leidde tot zijn bekendste reeks uitvindingen, waaronder de ‘Dymaxion Prefab Badkamer’ uit 1936. De Dymaxion badkamer was prefab en lichtgewicht, duurzaam ontworpen voor eenvoudige installatie, hygiënisch en kostenefficiënt. De badkamer werd geleverd in vijf aparte delen, die je op locatie moest monteren. Het bouwpakket bevatte alle benodigde apparatuur en sanitair, waaronder een wastafel, toilet en bad/douche combinatie.

Foto: De Dymaxion badkamer in het ‘Henry Ford Museum’ | door Sacha Pohflepp via Flickr

De badkamer werd geleverd met elektrische verwarmingsstrips en een ventilatiesysteem om bacteriën te weren. Een douche vereiste slechts één kopje water met behulp van een zogenaamd ‘mistpistool’, waarmee je het lichaam kon wassen zonder zeep. Het ‘waterloze toilet’ scheidde urine en ontlasting, en verpakte het laatstgenoemde voor compostering of brandstof.

Hoewel de Dymaxion Badkamer veelbelovend klonk, kwam het niet verder dan een prototype. Er was flink veel weerstand van badkamerinstallateurs, die bang waren om hun baan te verliezen. Een succesvol protest van een grote groep loodgieters verbood het gebruik van de Dymaxion Badkamer dan ook.

Ondanks de tegenslag legde Buckminster’s visionaire badkamer een basis voor toekomstige prefab ontwikkelingen.

De wederopleving van de prefab badkamer

Foto: Een prefab badkamer die wordt ingehesen in een woning in Londen (1972) | Bruce Castle Archives

In de jaren 60′ en 70′ van de vorige eeuw begonnen verschillende bedrijven gespecialiseerd in bouwmaterialen met het aanbieden van prefab badkamerunits. Deze units waren meestal gemaakt van lichte materialen zoals glasvezelversterkt kunststof of composietmaterialen en omvatten vaak een douche, toilet, wastafel en soms zelfs een klein bad. Het waren de Fransen die in de jaren 70′ pionierden met de ontwikkeling van kunststof prefab badkamers. Deze eerste producenten van prefab badkamers waren oorspronkelijk scheepsbouwers. Het was dan ook de maritieme sector die het concept breed omarmde – een sector waar modulair en prefab bouwen al vroeg de norm was.

Het was pas enkele tientallen jaren later dat prefab badkamers ook op grote schaal werden toegepast in de bouwsector. In 1995 rolde IHG Hotels het merk Holiday Inn Express in Europa uit. Het eerste hotel werd gebouwd in het Verenigd Koninkrijk. Bij het onderzoeken van de snelste bouwmethodes, zagen ze prefab badkamers als het ideale product om de bouwtijd te verkorten: en met succes. De eerste hotels lieten een enorme sprong zien in de efficiëntie van bouwen.

Dit initiatief was een grote stap voorwaarts in de acceptatie van prefab badkamers als een realistisch alternatief voor de traditionele bouwmethode. De industrialisatie van badkamers kwam hiermee eindelijk op gang. De eerste grote prefab badkamer fabrieken waren een feit. Het grootste gedeelte van de prefab badkamer fabrikanten stapte af van de kunststof constructies. Er werd aanvankelijk gekozen voor beton als constructieve basis, maar later maakte dit plaats voor een combinatie van staal en plaatwerk.

In sommige landen is de prefab badkamer nu zo populair, dat er niet meer gebouwd mag worden zónder. Singapore eist sinds 2014 dat ontwikkelaars gebruik moeten maken van prefab badkamers voor nieuwbouwprojecten. Weigert een ontwikkelaar? Dan mag deze niet bouwen op overheidsgrond.

Inmiddels is de prefab badkamer een bekend fenomeen op bouwplaatsen door de hele wereld en mag het zichzelf een heuse miljardenindustrie noemen.

Kenniscentrum
FAQ